Π

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΑΠΛΗΣ ΜΟΡΦΗΣ

Plain vanilla

Ο όρος αναφέρεται στις απλές μορφές παραγώγων προϊόντων, όπως στα options και τα swaps που περιέχουν τυποποιημένα και όχι σύνθετα χαρακτηριστικά.

ΠΑΡΑΓΩΓΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ ΣΕ ΔΕΙΚΤΗ

Index Option

Συμβόλαιο Δικαιώματος Αγοράς (Call) ή Πώλησης (Put) πάνω σε μετοχικό δείκτη.

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΚΑΙΡΟΥ

Weather derivatives

Ένα παράγωγο που χρησιμοποιείται από τις εταιρείες για την κάλυψη ζημιών (hedging) προερχόμενων από τη μεταβολή του καιρού. Ο επενδυτής, ο οποίος πωλεί αυτό το παράγωγο, αποδέχεται τον κίνδυνο επιβαρύνοντας τον αγοραστή με μια προμήθεια. Εάν δεν συμβεί τίποτα, ο επενδυτής καταγράφει κέρδος μέσω της προμήθειας. Εάν όμως ο καιρός επιδεινωθεί σε επίπεδα που περιγράφονται στη σύμβαση, τότε ο πωλητής υποχρεούται να πιστώσει τον αγοραστή με το συμφωνηθέν ποσό. Δεν πρόκειται ακριβώς για μια ασφάλεια, στην οποία ο ασφαλιζόμενος καιρικός κίνδυνος είναι σπάνιος, όπως ένας τυφώνας ή ένας ανεμοστρόβιλος. Στο καιρικό παράγωγο προϊόν η επέλευση του ασφαλιστικού κινδύνου είναι γεγονός σύνηθες, όπως π.χ. μια ξηρασία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ή μια καταστρεπτική για ορισμένη δενδροκαλλιέργεια πυκνή χιονόπτωση κατά του διάρκεια του χειμώνα.

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

Derivatives

Προκύπτουν από άλλα απλά προϊόντα ή από το συνδυασμό υφισταμένων βασικών προϊόντων. Η αξία τους εξαρτάται από την αξία υποκειμένων μέσων (underlying instruments), όπως τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια, τις τιμές των χρεογράφων, των μετοχών, των εμπορευμάτων και τους χρηματοοικονομικούς δείκτες.

Διακρίνουμε δύο βασικές κατηγορίες παραγώγων:

1) τα Forward Based Derivatives που βασίζονται σε προθεσμιακές συμφωνίες (FRA’s, Interest Rate Swaps, Foreign Exchange Forwards, Equity Forwards, Index Forwards, Commodity Forwards, Futures) και

2) τα Options Based Derivatives που βασίζονται σε προαιρετική άσκηση δικαιώματος (Interest Rate Caps, Interest Rate Floors, Foreign Exchange Calls, Foreign Exchange Puts, Commodity Calls and Puts, Equity Calls and Puts). Η χρήση των παραγώγων στοχεύει είτε α) στην αντιστάθμιση του κινδύνου από τη μεταβλητότητα των τιμών ή των επιτοκίων ή β) σε εμπορικό κέρδος, όπως στην περίπτωση που μπορεί κανείς με την κατάλληλη στρατηγική να κερδίζει ακόμα και όταν η αγορά είναι καθοδική ή γ) σε εξισορροπητική κερδοσκοπία, όταν το κέρδος προέρχεται από τη διαφορετικότητα των τιμών σε διαφορετικές αγορές (arbitrage).

Στην Ελλάδα η αγορά παραγώγων συστηματοποιήθηκε με την Πράξη Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος 2303/16-5-94. Oι επιχειρήσεις μπορούν να συνάψουν οποιαδήποτε μορφή πράξης συναλλάγματος σε παράγωγα προϊόντα με ελληνικές ή ξένες τράπεζες. Με το Νόμο 2533/1997 ιδρύθηκαν το Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών (ΧΠΑ) και η Εταιρεία Εκκαθάρισης Συναλλαγών επί Παραγώγων (ΕΤΕΣΕΠ) που έθεσαν σε εφαρμογή το θεσμό των χρηματιστηριακών παραγώγων την 27 Αυγούστου 1999 και έκαναν την εμφάνισή τους με τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (ΣΜΕ-Futures) με βάση τους ειδικούς δείκτες του ΧΑΑ: FTSE/ASE 20 και: FTSE/ASE Mid 40 διάρκειας ενός, δύο, τριών, έξι και δώδεκα μηνών. Στη συνέχεια τα χρηματιστηριακά παράγωγα επεκτείνονται στις 14.1.2000 με το δεκαετές ομόλογο του Ελληνικού Δημοσίου, ενώ στη διάρκεια του Β’ εξαμήνου του 2000 εισάγονται τα συμβόλαια δανεισμού τίτλων, τα δικαιώματα (options) στους δείκτες FTSE/ASE-20 και Mid 40 και τα δικαιώματα επί μετοχών.

ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΟΜΟΛΟΓΑ

Deliverable bonds

Τα ομόλογα που καθορίζονται από την Αγορά Παραγώγων ως αυτά των οποίων τα χαρακτηριστικά προσομοιάζουν επαρκώς το συνθετικό ομόλογο, το οποίο είναι η υποκείμενη αξία ενός συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ), που εκκαθαρίζεται με φυσική παράδοση. Κατά τη λήξη του συμβολαίου οι πωλητές των ΣΜΕ παραδίδουν στους αγοραστές ομόλογα από το καλάθι των παραδοτέων ομολόγων.

ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΗ

Trust

Ένα πρόσωπο (the settlor or grantor) που διαχειρίζεται την περιουσία τρίτων προσώπων, μεταφέρει το νόμιμο τίτλο ενός περιουσιακού στοιχείου (the principle or corpus) ιδιοκτησίας του δικαιούχου (the beneficiary) στον θεματοφύλακα (the trustee). O θεματοφύλακας φυλάσσει ή και διαχειρίζεται το περιουσιακό στοιχείο και ενεργεί στα πλαίσια των οδηγιών που παρέχει ο δικαιούχος ή κατ’ εντολή αυτού ο διαχειριστής (settlor). Στην έννομη σχέση της παρακαταθήκης (trust) ενίοτε, αλλά όχι απαραίτητα, παρεμβάλλεται και άλλο πρόσωπο, ο καλούμενος προστάτης της παρακαταθήκης (the trust protector), ο οποίος εποπτεύει τη διαδικασία φύλαξης και διαχείρισης του περιουσιακού στοιχείου. Σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο (άρθρο 822 και επόμενα του Αστικού Κώδικα), με τη σύμβαση της παρακαταθήκης ο θεματοφύλακας παραλαμβάνει από άλλον κινητό πράγμα, για να το φυλάει, με την υποχρέωση να το αποδώσει, όταν του ζητηθεί. Ο θεματοφύλακας δεν έχει δικαίωμα να μεταχειρίζεται (διαχειρίζεται) το πράγμα χωρίς την άδεια του παρακαταθέτη. Ο θεματοφύλακας οφείλει να καταβάλει την επιμέλεια που καταβάλλει στις δικές του υποθέσεις. Αν όμως οφείλεται αμοιβή για τη φύλαξη, ευθύνεται για κάθε πταίσμα.

ΠΑΡΟΥΣΑ ΑΞΙΑ

Present value

Η σημερινή αξία μελλοντικών ταμειακών ροών προεξοφλημένων με ένα επιτόκιο.

ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Margin

Τα απαιτούμενα χρηματικά κεφάλαια ή χρεόγραφα που ζητά η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. να δεσμευτούν σε λογαριασμό περιθωρίου ασφάλισης του δικαιούχου στην Τράπεζα Εκκαθάρισης, για να είναι κατοχυρωμένη για την εκτέλεση των υποχρεώσεων από τους αντισυμβαλλόμενους.

ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ

Valuation haircut

Ένα μέτρο ελέγχου των κινδύνων που εφαρμόζεται στα περιουσιακά στοιχεία που χρησιμοποιούνται σαν ασφάλεια/εγγύηση (collateral) στις αντιστρεπτέες συναλλαγές [repurchase agreement (repo) και reverse agreement (reverse repo)]. Για τον προσδιορισμό του ποσού της ασφάλειας υπολογίζεται η αξία των περιουσιακών στοιχείων με την τρέχουσα τιμή της αγοράς μείον ένα ορισμένο ποσοστό (περικοπή).

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΡΚΟΥΔΑΣ

Bear Market

Είναι μια αγορά στην οποία οι τιμές των δεικτών ή ορισμένων ομάδων χρεογράφων ή άλλων επενδυτικών μέσων μειώνονται συνεχώς με ρυθμό ταχύτερο από τον μέσο όρο. Η ψυχολογία των επενδυτών ευρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥ ΛΑΓΟΥ

Bunny Market

Περίοδος συνεχούς αυξoμείωσης των τιμών των χρεωγράφων, χωρίς συγκεκριμένη κατεύθυνση.

ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥ ΤΑΥΡΟΥ

Bull Market

Είναι μια αγορά στην οποία οι τιμές των δεικτών ή ορισμένων ομάδων χρεογράφων ή άλλων επενδυτικών μέσων αυξάνονται ή αναμένεται ότι θα αυξηθούν με ρυθμό ταχύτερο σε σύγκριση με τον ιστορικό τους μέσο όρο. Το φαινόμενο αυτό συνήθως συμβαίνει στις χρονικές περιόδους όπου αναμένεται ή έχει ήδη αρχίσει η οικονομική ανάκαμψη και η ψυχολογία των επενδυτών ευρίσκεται σε υψηλά επίπεδα. Στην περίπτωση αυτή επικρατεί αισιοδοξία στην αγορά και οι επενδυτές αυξάνουν τη συναλλακτική τους δραστηριότητα για επίτευξη κερδών, αναλαμβάνοντας μεγαλύτερο επενδυτικό κίνδυνο.

ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΗΣ

Μultiplier

Χρηματικός συντελεστής, που χρησιμοποιείται στα παράγωγα προϊόντα πάνω σε δείκτες μετοχών, για τη μετατροπή των τιμών του δείκτη σε χρηματικά ισοδύναμα, ανά συμβόλαιο. Για τους δείκτες FTSE20 και FTSE40 ο πολλαπλασιαστής είναι ίσος με 5.

ΠΟΛΥΚΛΑΔΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ

Broad based index

O Δείκτης που αποτελείται από μετοχές διαφορετικών κλάδων όπως τραπεζικές, πληροφορικής, επενδύσεων κ.λ.π. (Δες τον Κλαδικό Δείκτη).

ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ

Forward Contracts

Συμβόλαιο μεταξύ δύο αντισυμβαλλόμενων όπου ο ένας δεσμεύεται να αγοράσει και ο άλλος να πουλήσει την υποκείμενη αξία σε μία προκαθορισμένη τιμή και σε συγκεκριμένη ημερομηνία στο μέλλον. Χαρακτηριστικό τους είναι η προσαρμογή τους στις ανάγκες του επενδυτή (Customized Instruments) και όχι η τυποποίησή τους σε μορφή μεγάλης οργανωμένης αγοράς, καθώς και η μικρότερη ρευστότητά τους σε αντίθεση με τα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης (Futures).

ΠΡΟΠΟΡΕΥΟΜΕΝΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ

Leading indicators

Κύριοι ή προπορευόμενοι δείκτες είναι οι δείκτες που περιέχουν χρήσιμη πληροφόρηση για την πρόβλεψη της αλλαγής ενός οικονομικού στοιχείου (π.χ. της αύξησης του ΑΕΠ) πολύ πριν αυτό συμβεί. Προπορευόμενοι δείκτες είναι οι τιμές των μετοχών, τα αποθέματα των επιχειρήσεων, οι εργοστασιακές παραγγελίες, ο αριθμός των οικοδομικών αδειών, οι αιτήσεις για νέα επιδόματα ανεργίας, η προσφορά χρήματος κ.α.

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΑΓΟΡΑ

Primary Market

Η χρηματιστηριακή αγορά όπου εισάγει μία εταιρεία τη μετοχή της.

ΠΩΛΗΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ

Short Stock

Η ανοιχτή θέση σε έναν υποκείμενο τίτλο που πουλήσαμε και διατηρούμε ακόμη ανοιχτή με σκοπό να την αγοράσουμε σε χαμηλότερη τιμή διάθεσης.

ΠΩΛΗΣΕΙΣ ΝΕΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ

New home sales

Δείκτης των Η.Π.Α. που καταρτίζεται από το Γραφείο Απογραφής του Υπουργείου Εμπορίου (Census Bureau of the Department of Commerce) και ανακοινώνεται την τελευταία εργάσιμη ημέρα κάθε μήνα στις 10.00 π.μ. Βασίζεται σε συνεντεύξεις 10.000 περίπου κατασκευαστών ή ιδιοκτητών από περίπου 15.000 επιλεγέντα κατασκευαστικά σχέδια. Δείχνει την καμπύλη ζήτησης για νέες κατοικίες και επί πλέον παρέχει μία εικόνα της δυναμικότητας της οικονομίας. Αν και το δείγμα των ερωτώμενων είναι μικρό, εν τούτοις έχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. Μία άνοδος των συμβολαίων πώλησης νέων κατοικιών σημαίνει περισσότερες θέσεις εργασίας στον ευρύτερο τομέα των οικοδομών, περισσότερο εισόδημα και μεγαλύτερη κατανάλωση.

Διαβάστε περισσότερα οικονομικά άρθρα