Τι είναι ο συντελεστής Βήτα (beta coefficient)

Ο συντελεστής βήτα (beta coefficient) είναι ένας δείκτης που περιγράφει τη σχέση μεταξύ της μεταβλητότητας μιας επένδυσης ή ενός χρεογράφου ή ενός χαρτοφυλακίου και της μεταβλητότητας της αγοράς.

Ένας υψηλός συντελεστής βήτα σημαίνει ότι η τιμή, και κατ’ επέκταση η απόδοση, μιας μετοχής ή ενός χρεογράφου επηρεάζεται σημαντικά από τις κινήσεις της αγοράς.

Στον υπολογισμό του beta τις κινήσεις της αγοράς αντιπροσωπεύει συνήθως ο γενικός δείκτης του χρηματιστηρίου, αν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν κι άλλοι πιο συγκεκριμένοι δείκτες, αναλόγως των αναγκών των επενδυτών.

Μικρές τιμές του συντελεστή beta δείχνουν ότι η απόδοση της επένδυσης μένει σχετικά ανεπηρέαστη από τις διακυμάνσεις της απόδοσης της αγοράς.

Αρνητικό βήτα σημαίνει ότι όταν οι αποδόσεις της αγοράς είναι θετικές η απόδοση του υποκείμενου χρεογράφου ή της επένδυσης θα είναι αρνητικές και το ανάποδο. Είναι δυνατόν επίσης μία επένδυση να έχει θετικό βήτα και αρνητική απόδοση ή αντίθετα, θετική απόδοση και αρνητικό βήτα.
Ο συντελεστής βήτα στηρίζεται:

• στη σχετική μεταβλητότητα (volatility) των αποδόσεων μιας συγκεκριμένης επένδυσης ή χρεογράφου σε σχέση με τις αποδόσεις της αγοράς
• στη συσχέτιση (correlation) μεταξύ της απόδοσης της επένδυσης και της απόδοσης της αγοράς.

Από εδώ εξάγεται ότι ο συντελεστής βήτα είναι το γινόμενο της σχετικής μεταβλητότητας των αποδόσεων επί τη συσχέτιση αυτών των αποδόσεων με την απόδοση της αγορά.

Ανάλυση των διάφορων τιμών του beta

Beta = 1
Ένας συντελεστής beta ίσος με τη μονάδα δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η απόδοση ενός χρεογράφου θα έχει την ίδια μεταβλητότητα με τις αποδόσεις της αγοράς. Μπορεί η απόδοση του χρεογράφου να μεταβάλλεται στο διπλάσιο σε σχέση με την αγορά (beta=2) αλλά η συσχέτιση (correlation) με αυτή να είναι +0,5 (2*0,5=1).

Beta > 1
H απόδοση του χρεογράφου είναι περισσότερο μεταβλητή από αυτή της αγοράς και ότι η συσχέτιση τους είναι θετική. Αυτές οι επενδύσεις είναι στενά συνδεδεμένες με την αγορά και επηρεάζονται έντονα από αυτή.

Παράδειγμα:
Οι εταιρίες υψηλής τεχνολογίας και οι εταιρίες που παράγουν προϊόντα πολυτελείας θεωρούνται ιδιαίτερα επιρρεπείς  στην κίνηση των αγορών.

Beta < 1
Συντελεστής beta μικρότερος της μονάδας εμφανίζεται είτε γιατί η απόδοση της επένδυσης είναι μικρής μεταβλητότητας (λιγότερο μεταβλητή από την απόδοση της αγοράς), είτε γιατί οι αποδόσεις των δύο έχουν πολύ μικρή συσχέτιση (correlation) μεταξύ τους.

Παράδειγμα:
Οι εταιρίες που παράγουν βασικά καταναλωτικά προϊόντα και οι εταιρίες κοινής ωφέλειας έχουν βήτα μικρότερο του 1 καθώς επηρεάζονται μεν ως ένα βαθμό από την αγορά αλλά όχι σημαντικά.

Beta = 0
Η συσχέτιση των αποδόσεων είναι μηδέν, άρα κινούνται ανεξάρτητα. Σε περιβάλλον με μηδενικό πληθωρισμό και θετική απόδοση, στην ουσία ο επενδυτής έχει θετικές ταμειακές ροές ανεξαρτήτως κίνησης της αγοράς.

Παράδειγμα:
Τα ομόλογα σταθερής απόδοσης τα οποία πληρώνουν σταθερά τοκομερίδια ανεξαρτήτως κίνησης της αγοράς.

Βήτα < 0
Αρνητικό βήτα σημαίνει ότι η απόδοση της επένδυσης κινείται αντίθετα από αυτή της αγοράς (η συσχέτιση των αποδόσεων είναι αρνητική).

Παράδειγμα:
Ο χρυσός και τα πολύτιμα μέταλλα θεωρείται ότι έχουν αρνητικό beta καθώς οι επενδυτές καταφεύγουν σε αυτά όταν η αγορά κινείται αρνητικά.

Συνήθως όσο υψηλότερος είναι ο συντελεστής βήτα, τόσο μεγαλύτερο συστημικό κίνδυνο εμπεριέχει η επένδυση.

Υπολογισμός του Συντελεστή Βήτα (beta)

Ο υπολογισμός του συντελεστή beta γίνεται μέσω της ανάλυση παλινδρόμησης (regression analysis) ανάμεσα στην απόδοση μιας επένδυσης και κάποιου χρηματιστηριακού ή άλλου δείκτη της αγοράς, για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Η κλίση της γραμμής παλινδρόμησης (least squares regression line) είναι το βήτα (beta).

Ο συντελεστής βήτα είναι και μία από τις μεταβλητές του μοντέλου Capital Asset Pricing Model (CAPM) που  χρησιμοποιείται για τον υπολογισμό της αναμενόμενης απόδοσης ενός περιουσιακού στοιχείου και στηρίζεται στο beta του και τις αναμενόμενες αποδόσεις της αγοράς.

Το μειονέκτημα της χρήσης beta είναι ότι βασίζεται σε ιστορικά δεδομένα, κάτι που δεν αποτελεί εγγύηση για την πρόβλεψη της μελλοντικής μεταβλητότητας.

Συντελεστής beta των Μετοχών

Ο συντελεστής βήτα μιας μετοχής μετρά την ευαισθησία (μεταβλητότητα) της εν λόγω μετοχής σε σχέση με τη διακύμανση του γενικού δείκτη της χρηματιστηριακής αγοράς. Υπολογίζεται διαιρώντας την μεταβολή μιας μετοχής με την μεταβολή του Δείκτη για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

Μία μετοχή με συντελεστή βήτα (beta) = 1 θεωρείται ότι έχει την ίδια μεταβλητότητα με τον Γενικό Δείκτη του χρηματιστηρίου. Ένας beta μεγαλύτερος της μονάδας σημαίνει ότι αν ο δείκτης αυξηθεί κατά 10%, η μετοχή θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο.

Οι μετοχές με χαμηλό συντελεστή βήτα αποκαλούνται αμυντικές μετοχές, διότι οι επενδυτές επενδύουν σε αυτές όταν η αγορά κινείται πτωτικά ή είναι ιδιαίτερα ασταθής. Αντίθετα μετοχές με υψηλό βήτα αποκαλούνται επιθετικές μετοχές καθώς προτιμώνται από τους επενδυτές όταν ο δείκτης του χρηματιστηρίου κινείται σταθερά ανοδικά γιατί με αυτόν τον τρόπο απολαμβάνουν υψηλότερες αποδόσεις στα κεφάλαια τους από το μέσο όρο.

Κατ’ επέκταση ένας συντηρητικός επενδυτής που επιδιώκει απλώς να συντηρήσει το κεφάλαιο του θα πρέπει να προτιμάει μετοχές με χαμηλό συντελεστή βήτα, ενώ αντίθετα κάποιος που θέλει υψηλότερες αποδόσεις, κι άρα είναι διατεθιμένος να ρισκάρει περισσότερο, θα πρέπει να προσανατολιστεί σε μετοχές με υψηλό βήτα.

Συντελεστής Βήτα (beta) Χαρτοφυλακίου

Ο συντελεστής βήτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τη μέτρηση της μεταβλητότητας ενός χαρτοφυλακίου. Το beta ενός χαρτοφυλακίου συμβολίζει απλά έναν σταθμισμένο μέσο όρο των επιμέρους χρεογράφων / περιουσιακών στοιχείων του χαρτοφυλακίου.

Η συνεισφορά του κάθε χρεογράφου (security) στην αξία του χαρτοφυλακίου ισούται με την αξία που έχει επενδυθεί στο συγκεκριμένο περιουσιακό στοιχείο δια την αξία ολόκληρου του χαρτοφυλακίου.

Σε ένα χαρτοφυλάκιο μετοχών, οι μετοχές οι οποίες βρίσκονται σε αυτό και μειώνουν τον συνολικό κίνδυνο του χαρτοφυλακίου θεωρείται ότι έχουν αρνητικό βήτα.

Συντελεστής Βήτα της Αγοράς

Εφ’ όσον ο συντελεστής βήτα μετράει την ευαισθησία ενός περιουσιακού στοιχείου στις κινήσεις της αγοράς, το beta της αγοράς ισούται πάντα με τη μονάδα.

 

Τι είναι η Θεμελιώδης Ανάλυση

Τι είναι η τεχνική ανάλυση

Εκπαίδευση Forex: Γιατί οι επενδυτές χρησιμοποιούν την τεχνική ανάλυση